De Slowaaks-Rotterdamse ontwerper Tomáš Libertíny maakt zijn fragiele en kunstzinnige objecten volgens een uniek proces van unieke co-creatie: hij ontwerpt samen met bijenkolonies. Libertíny maakt een stalen of kunststof mal, waarop de bijen een korf bouwen. Deze bijenkorf heeft een bijzondere gestileerde vorm. Op zijn nieuwe solopresentatie Melancholica in Rademakers Gallery in Amsterdam toont hij zijn nieuwste werk Endless Column, waarvoor hij en de bijen al hun krachten en kunde hebben ingezet om een complex beeld te maken van ruim twee meter hoog. Het maakproces nam meer dan een jaar in beslag.
Endless Column is een van zijn grootste werken ooit uit zijn Made by bees series. Mens en dier werkten vloeiend samen bij het vervaardigen van dit beeld, dat de wiskundige geometrische vorm van het stalen frame en de imperfecte perfectie van de natuur combineert. Met het beeld refereert Libertíny aan de sculpturen van beeldhouwer Constantin Brâncuși.
De stervende bij
Het werk van Tomáš Libertíny is actueler dan ooit door het commentaar op onze omgang met natuur: als we bijen opofferen, offeren we onszelf ook op. Het werk is een pleidooi voor meer respect voor de schoonheid en intelligentie van de natuur, de bij in het bijzonder. Deze fragiele relatie tussen de natuur en de mens is een voortdurende bron van inspiratie. “De natuur kun je niet dwingen. Bijen kun je slechts uitnodigen. Ze bouwen alleen een huis op het door mij zorgvuldig gecreëerde frame als de omstandigheden goed zijn en ze zich veilig voelen”, aldus de ontwerper/kunstenaar. Met zijn bijenkorf-installaties maakt Libertíny een statement tegen massaproductie met een zorgvuldig en uniek product te creëren dat zichtbaar niet door de mens is gemaakt.
Op de presentatie in Rademakers Gallery worden ook schilderijen en een drietal video’s van Tomáš Libertíny vertoond: de recente en nog nauwelijks eerder getoonde Dome of Constant Change, Endless Column en een derde video waarin de kunstenaar toont hoe hij samen met de bijenkolonies een Honeycomb Amphora maakt, waarbij de bijen langzaam de architecturale vorm van het frame ‘bezetten’.
“Bijen kun je slechts uitnodigen. Ze bouwen alleen een huis op het door mij zorgvuldig gecreëerde frame als de omstandigheden goed zijn en ze zich veilig voelen.”
Tomáš Libertíny
Voor veel van zijn objecten laat Libertíny zich inspireren door werken uit de schilderkunst. Op zijn foto Martyr ligt een dode bij met het ‘gezicht’ afgewend van de kijker. Is het een slachtoffer van ons vernietigende gedrag? Of slaapt het insect toch? Precies als het beroemde schilderij La Mort de Marat van Jacques-Louis David (1793) dat in de Koninklijke Musea van Schone Kunsten in Brussel hangt, geeft ook Martyr niets prijs over zijn schijnbare doodsoorzaak.
Tomáš Libertíny (1979) woont en werkt in Nederland. Hij studeerde Bouwkunde en Design aan de Technische Universiteit Košice in Slowakije, schilderen en beeldhouwen aan de Universiteit van Washington in Seattle, schilderen en conceptueel design aan de kunstacademie in Bratislava en hij ronde in 2006 een masters af aan de Design Academy Eindhoven. Daar ontwikkelde hij zijn co-creatie van bij en mens en een fascinatie voor de schoonheid en intelligentie van de natuur. De relatie tussen mens en natuur, zowel psychisch als fysiek, zijn een dominante bron van inspiratie. Zijn werk is opgenomen in musea als MoMA in New York, Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, het Cincinnati Art Museum in Ohio en MUDAC in Lausanne.
Bluescape Spring 
Choke
Tomáš Libertíny – Melancholia. 14 November 2020 – 30 januari 2021. Gallery Rademakers, KNSM-Laan 291 in Amsterdam