Designalism is een innovatieve vorm van journalistiek waarbij verslaggevers samenwerken met andere journalistieke disciplines. Designalism is de mengvorm van design en journalistiek. Met het programma Designalism Newsroom is een serie intensieve workshops met mix van design en journalistiek geëxperimenteerd door creatieven en journalisten op gelijkwaardige voet te laten samenwerken. Tien creatieve en journalisten talenten worden gekoppeld aan ervaren redacteuren van Pointer, de Volkskrant en de NOS. Vorige week werden de resultaten van deze Newsroom of the future gepresenteerd in het Instituut voor Beeld & Geluid in Den Haag.
Voor een introductie op designalism lees: INTERVIEW Noortje van Eekelen van Designalism: “Nieuws moet worden gemaakt door ontwerpers, kunstenaars én ook journalisten”
Met deze nieuwe journalistieke vertelvormen met kunnen complexe maatschappelijke vraagstukken inzichtelijk worden gepresenteerd. Ook kan designalism bijjvoorbeeld jongeren of juist digibeten beter aanspreken. Voordat de drie gelegenheidsredacties hun output presenteerden gaf architect én onderzoeksjournalist Allison Killing een inkijk in hoe journalistiek en ontwerpdisciplines elkaar kunnen versterken.
Voor een introductie van Newsroom of the Future, lees dit verslag:
Alison Killing
Alison Killing is een Britse architect en stedenbouwkundige. Ze studeerde architectuur aan King’s College, Cambridge en Oxford Brookes en werd na haar afstuderen genomineerd voor de RIBA Silver Medal. In 2010 richtte ze een studio op voor ontwerp en onderzoek op het gebied van architectuur genaamd Killing Architects, gevestigd in Rotterdam. Zij gebruikt haar kennis van architectuur en stedenbouw om actuele sociale vraagstukken te onderzoeken en te onthullen – van surveillance in steden of migratie tot het blootleggen van geheime netwerken van gevangenkampen. Het gebruik van geografische kaarten en data vormt de basis van deze innovatieve onderzoeksjournalistiek.
Haar serie publicaties over strafkampen voor islamitische minderheden in de Chinese regio Xinjian voor de Amerikaanse nieuwssite Buzzfeed.com is onderscheiden met de prestigieuze journalistieke Pulitzer Prize in de categorie International Reporting. Hierbij werkte Killing samen met journalisten/onderzoekers met Megha Rajagopalan en Christo Buschek.
Google Maps
In de noordwestelijke regio Xinjiang, een van de meest etnisch diverse gebieden in China, worden meer dan een miljoen Oeigoeren, Kazakken en andere islamitische minderheden vastgehouden in interneringskampen. Naar schatting zijn er meer dan duizend van deze kampen in deze regio ter grootte van Engeland, Spanje, Frankrijk en Duitsland. Uit getuigenverslagen van voormalige gedetineerden en Chinese dissidenten is gebleken dat er lange gevangenisstraffen worden uitgedeeld, veel met dwangarbeid en gedwongen sterilisatie. Het waarschijnlijk is de grootste onderdrukking van minderheden sinds WOII. “Maar hoeveel stafkampen er precies zijn, en wat de leefomstandigheden zijn, daarover was weinig feitelijk kennis”, aldus Killing.
Voor een nauwkeurige inventarisatie van de strafkampen in Xinjiang begon Killing met het bestuderen van Baidu Total View, de Google Maps van de Chinese overheid. Hierop worden militaire en industriële complexen – en dus ook stafkampen –gewist. Maar bij het inzoomen op enkele gecensureerde kampen waarvan de locatie wel bekend was, werd een glitsch zichtbaar. De gewiste locatie werd kortstondig wit, waarna het schoongepoetste beeld verscheen. Deze toevallige ontdekking gaf Killing een instrument om strafkampen te lokaliseren. “Onderzoeksjournalistiek is vooral scherp observeren.”
Architectonische tekeningen
Met zelfontwikkelde zoeksoftware werden deze witte glitsches of masked tiles in Xinjiang gelokaliseerd in Baidu Total View. Dat waren er 5 miljoen. De strafkampen moeten bij wegen en dorpjes liggen om te kunnen worden gebouwd en onderhouden. Op basis van deze filters werd het aantal potentiële locaties gereduceerd tot 10 duizend, die door Alison Killing handmatige werden gescand. “Zo konden uiteindelijk 428 detentiecentra en interneringskampen met zekerheid worden gelokaliseerd in Xinjiang.”
Van een aantal kampen was onder meer uit interviews met voormalige gevangenen en illegale filmopnames van mensenrechten informatie bekend. Op basis waarvan Alison Killing architectonische tekeningen van deze kampen kon maken. “Op basis van deze tekeningen kon worden achterhaald hoeveel gevangen er in een complex zaten en hoeveel per cel. Aan de hand van het aantal luchtplaatsen, wachttorens en aangrenzende fabrieken kon een accurate inschatting worden gemaakt van de leef- en werkomstandigheden.”
Bij deze factfinding waren haar architectonische skills onmisbaar, aldus Alison Killing. “Zo zijn architecten goed in staat om kaarten en plattegronden en dus ook satellietbeelden te interpreteren. Daarnaast kon ik de capaciteit van de kampen inschatten aan de hand van Chinese bouwvoorschriften voor gevangenissen. Tot slot kon aan de hand van architectonische plattegronden en 3D-schetsen van de stafkampen de dagelijks leefomgeving van de gedetineerden inzichtelijk te maken.”
Podcasts en online database
De Designalism Newsroom is een initiatief van het platform ACED, een non-profit organisatie die de kruisbestuiving tussen design, kunst en journalistiek wil bevorderen. Dat doet ACED met workshops, live-events en nu dus ook met het samenstellen van een alternatieve nieuwsredactie. “Je zou kunnen zeggen dat Designalism het nieuwsmedium is van ACED”, aldus initiatiefnemer Noortje van Eekelen. De kern van de website is een database met innovatieve projecten in designalism. Daarnaast is er een groeiend aantal podcast waarin de makers aan het woord komen. Andere activiteiten van Designalism is onder meer een serie podcasts en een online database van innovatieve journalistieke producties.