Elke maand laat Theo Ploeg zijn licht schijnen over de laatste ontwikkelingen in tech – en vooral wat het met ons doet. Dit keer legt muziekfreak Theo uit waarom hij Spotify verlaat. Waarom? Door de opkomst van nieuwe democratische platforms als Moda en Resonate. Is de toekomst van de muziekindustrie decentraal?
Er zijn geruchten dat Spotify in 2024 geen royalties meer afdraagt aan muzikanten die te weinig streams hebben. Spotify bepaalt daarbij de grens. Volgens de invloedrijke tech-webzine The Verge wil Spotify hiermee de zogenaamde streaming-fraude beperken én paal en perk stellen aan de exponentiële groei van noise-tracks (geluiden van regen, wind, walvissen, etc) die korter zijn dan dertig seconden.
Tech-kapitalisme
Beide problemen verdienen aandacht, maar Spotify‘s oplossing heeft grote gevolgen voor onafhankelijke muzikanten die het juist níet moeten hebben van grote aantallen streams.
In tegenstelling tot concurrenten Deezer en Apple Music, hanteert Spotify geen model waarbij de gebruiker van het platform – in dit geval: de artiest – centraal staat. Royalties worden niet uitbetaald aan de muzikant die deze heeft verdiend maar via een verdeelsleutel gegund aan muzikanten die populair zijn op het platform.
Dat Spotify die keuze heeft, is de essentie van tech-kapitalisme: wie de productie- en distributiemiddelen bezit bepaalt, niet diegene die een product maakt. Dat weerhoudt Nederlandse muziekconsumenten er niet van Spotify te verkiezen boven de voor muzikanten betere alternatieven. Voor onafhankelijke muzikanten wordt het zo nog lastiger om fans te vinden via het populairste platform.
Fortnite
Er zijn alternatieven. Naast de reeds genoemde streamingdiensten Apple Music en Deezer is dat Bandcamp. Dit platform is volledig ingericht rond de muzikanten zelf en de muzikanten verdienen er van alle platforms relatief het meeste. Bandcamp werd in 2021 verkocht aan Epic Games (het bedrijf achter Fortnite) en dat verkoopt het platform nu door aan Songtradr, dat meteen een sanering aankondigde. Volgens Pitchfork ziet de toekomst van Bandcamp er niet bepaald rooskleurig uit. Dat is slecht nieuws voor onafhankelijke muziekcultuur.
Internet draagt de belofte in zich om artiest en fan direct met elkaar te laten communiceren. Cutting out the middle man. Elf jaar geleden schreef ik daar een optimistisch artikel over. Mijn voorspellingen kwamen – nog? – niet uit. Het lijkt er juist steeds meer op dat de muziekindustrie internettechnologie in een kapitalistisch keurslijf dwingt en daarmee de emancipatoire mogelijkheden van internet frustreert.
Decentralized Autonomous Organization
Gelukkig is er ook een andere ontwikkeling: platforms die juist wél de technologie van het internet gebruiken om iedere muzikant dezelfde mogelijkheden te geven. Moda is een DAO (een Decentralized Autonomous Organization) die door middel van blockchain-technologie muzikanten en muziekliefhebbers met elkaar verbindt. Doel is om een decentrale muziekgemeenschap op te zetten waar het om de muziek en de maker ervan draait.
Lees deze introductie van de DAO: FORBES: What Are DAOs And Why You Should Pay Attention
Resonate doet hetzelfde maar dan zonder blockchain en web3-technologie. Resonate is een co-op. Iedereen die lid wordt, is eigenaar van de organisatie. Daarmee is Resonate het eerste platform dat eigendom is van de gemeenschap er omheen. Zowel Moda als Resonate opereren momenteel nog in de marge, maar sluiten wel aan bij de decentrale belofte van het internet.
Radicaal
Het verschil met Spotify kan niet groter: dezelfde internet-technologie wordt op een radicaal andere manier toegepast. De onderzoekers van Music & Water houden de technologische ontwikkelingen in de muziekindustrie bij. Inmiddels hebben zij een imposante hoeveelheid onderzoek gedaan dat ze delen met de eigen gemeenschap. Ook hier geldt: wie lid wordt, is deel van de gemeenschap.
Is de toekomst van de muziekindustrie decentraal? Dat ligt niet alleen aan de muzikanten en veelbelovende initiatieven als Moda en Resonate. De muziekliefhebber speelt een cruciale rol. Ik verlaat Spotify. Wie volgt?
Theo Ploeg experimenteert met zijn eigen Studio Hyperspace met speculative design en is als design socioloog verbonden aan Maastricht Institute of Arts.
Keep on digging…
- The Verge bericht over de plannen van Spotify:
https://www.theverge.com/2023/10/25/23932312/spotify-royalties-swift-deezer-universal-white-noise - Pitchfork maakt zich zorgen over de verkoop van Bandcamp:
https://pitchfork.com/thepitch/is-bandcamp-as-we-know-it-over/ - Elf jaar geleden was ik positief over de decentralisatie op het internet:
https://medium.com/frnkfrt-oh/indie-is-dood-leve-neo-indie-7fd6cb2c3bf4