Disarming Design is een platform voor producten die door Palestijnen zijn ontworpen en gemaakt. De bijzondere collectie wil de Palestijnse economie en cultuur versterken en wordt vervaardigd door hedendaagse ontwerpers uit zowel Palestina als Europa, in samenwerking met ambachtslieden in Gaza, Jerusalem en de Westelijke Jordaanoever. DesignDigger sprak voor de Gaza-Israël oorlog met initiatiefnemer Annelys de Vet. “Deze collectie producten vertelt gelaagde verhalen over de Palestijnse realiteit – van gastronomie tot gastvrijheid tot reisbeperkingen en bezetting.”
Een katapultsteen is omwikkeld met een laag zacht vilt, omgetoverd tot stressbal. Zilveren oorbellen in de vorm van olijfboomblaadjes. Een zandklok die onvoorspelbaar de tijd meet. Dit is een kleine selectie uit Disarming Design from Palestine, een project waarbij Palestijnse en internationale ontwerpers en kunstenaars zijn gekoppeld aan ambachtslieden in Palestina.
Disarming Design is een non-profit initiatief van de Nederlandse grafisch ontwerper Annelys de Vet en mede opgericht door de Palestijnse kunstenaar Khaled Hourani voor de ontwikkeling en distributie van Palestijnse design producten, die vanuit het perspectief en de mogelijkheden van hedendaags design een genuanceerde bijdrage leveren aan de internationale beeldvorming van de Palestijnse kwestie.
Palestijnse bijenhouders hebben door de bouw van Israëlische nederzettingen en de vele checkpoints nauwelijks beweegruimte om hun bijenkolonies te verplaatsen. Tijdens gewapende opstanden kunnen de imkers soms maandenlang niet naar hun korven. In het ‘land van melk en honing’ is honing daardoor een exclusieve delicatesse.
Community project
“Deze collectie producten vertelt gelaagde verhalen over de Palestijnse realiteit – van gastronomie tot gastvrijheid tot reisbeperkingen en bezetting”, zegt initiatiefneemster en grafisch ontwerpster Annelys de Vet (1974). “Palestijnen wordt niet toegestaan om vrij te reizen, ze kunnen moeilijk producten uit of in het land krijgen en mogen niet hun eigen grenzen beheren; hoe kun je dan een waardig leven leiden?”
De producten moeten mede bijdragen aan economische versterking van ambachtslieden die zich vaak in zeer gemarginaliseerde posities bevinden, maar het is vooral ook een community project, om relaties te leggen, om van elkaar te leren, om verhalen te vertellen en te verspreiden middels de producten. De ontwerpen zijn ontwapenend door praktische functionaliteit of unieke schoonheid. Als voorbeeld noemt De Vet een kunstig geknoopt collier waarin een gewone steen is verwerkt. “Die steen is een verbeelding van de verbondenheid die Palestijnen voelen met de grond die ze bezitten. Maar die ook zo kan worden afgepakt. Die grond bevat geen delfstoffen of edelstenen. Zelfs een kiezelsteen is dan waardevol.”
De realisatie van het project is één grote improvisatie, zegt De Vet. “Plannen is lastig in Palestina. Morgen kan alles weer anders zijn, omdat een dorp is afgesloten, materialen niet beschikbaar zijn of de stroom is uitgevallen.” Maar de grootste uitdaging is de continuïteit van het project te waarborgen. “Disarming Design from Palestine is een kunstproject, maar ook een collectie gebruiksvoorwerpen. De producten moeten wereldwijd te koop zijn via de webshop en in diverse museum-shops.”
Dit pak is vervaardigd van geweven wol, waarvan ook bedoeïenententen zijn gemaakt. Het is een reactie op het camouflagepak van de ‘Disengaged Observer Unit’ van de VN. Ons valt niet op in de tenten waarin politieke bijeenkomsten veelal worden gehouden. Tegelijkertijd wordt het pak op straat juist meteen herkenbaar door dit bontgekleurde patroon. Dit kledingstuk raakt aan de onmogelijkheid om ‘neutraal’ te blijven bij het zien van zoveel onrecht in de Palestijnse samenleving.
Subjective Atlas
De oorsprong van dit designproject ligt in de Subjective Atlas of Palestine, die De Vet maakte, ook in samenwerking met Khaled Hourani. In deze atlas (bekroond als Best Verzorgde Boek in 2007) worden bestaande vooroordelen over Palestina aan het wankelen gebracht met persoonlijke en alledaagse verhalen, tekeningen, foto’s en gedichten van Palestijnse kunstenaars. “Het conflict leek mij vroeger oneindig complex, totdat een Palestijn mij er op wees dat het uiteindelijk over mensen gaat met gewone gevoelens en een verlangen naar een gewoon leven en die onder een constante illegale bezetting leven. Dat is het vertrekpunt voor het designlabel. Het mooie van dit project is dat het ruimte biedt om een andere toekomst te verbeelden.”
Geweldig project!