De Subjectieve Atlas van Amsterdam is een ‘zachte’ atlas die Amsterdam op een innovatieve manier in kaart brengt. Eerder verschenen er al subjectieve atlassen van onder meer Europa, Pakistan en Friesland. De lancering van de atlas is op een speciaal event op dinsdag 21 maart in Pakhuis de Zwijger. De atlas is een initiatief van het Amsterdamse architectuurcentrum Arcam.
De Subjectieve Atlas van Amsterdam brengt de enorme diversiteit van perspectieven van de Amsterdammers in kaart, met bijzondere aandacht voor ondervertegenwoordigde stemmen. De atlas bestaat uit individuele kaarten, plattegronden, diagrammen en andere data, ontwikkeld door bijna honderd buurtbewoners. Voor de samenstelling van deze atlas werd samengewerkt met partnerorganisaties als Verdedig Noord, We Sell Reality, Bijlm3r, IHLIA, Startblok Elzenhagen, Radio Voorwaarts en Sandberg instituut Disarming Design.
De Subjectieve Atlas van Amsterdam brengt wil bijdragen aan een breder en inclusiever debat rond architectuur en openbare ruimte, door het gesprek over de stad uit het exclusieve domein van experts op dit gebied te halen. Als architectuurcentrum houdt Arcam zich bezig met de gebouwde omgeving. Het vroeg Subjective Editions, een team van multidisciplinaire makers van de subjectieve atlassen, om samen de Subjectieve Atlas van Amsterdam te ontwikkelen. De bedoeling van onze ‘alternatieve mapping’ is niet om één enkel antwoord of oplossing te bieden; deze atlas laat met opzet een veelheid aan perspectieven zien, waardoor de bewoners zelf een stem hebben – vooral die stemmen die vaak verstild worden.
Annelys Devet
Het concept van een subjectieve atlas is ontwikkeld door grafisch ontwerper Annelys Devet in 2003, toen ze Estse ontwerpstudenten uitnodigde om de EU vanuit hun perspectief in kaart te brengen. Het jaar daarop schakelde ze haar studenten van de Design Academy Eindhoven in om vanuit hun ervaring Nederland in kaart te brengen. Kort daarna kwamen er uitnodigingen van internationale partners (zoals Kitchen Budapest in Hongarije of de Universiteit van Karachi in Pakistan) om gezamenlijk soortgelijke atlassen van hun geografische gebieden te ontwikkelen.
Met verhelderende luchtkaarten, fotocollages, getekende plattegronden en data visualisaties laat deze ‘zachte’ atlas het onzichtbare Amsterdam zien en haar ongehoorde bewoners aan het woord. Het is essentieel om een zo rijk en divers mogelijk beeld van Amsterdam en haar inwoners te vormen, rekening houdend met een breed scala aan behoeften, eisen en complexiteiten. Hiervoor ontbreken de conventionele methoden en informatiekanalen die momenteel voorhanden zijn. Deze atlas is tot stand gekomen dankzij de inzet van zeven partners, elk op een andere manier betrokken bij de stad. Bijvoorbeeld als leden van een bepaalde woongemeenschap, een sociale of culturele beweging, een activistische groep, kunstenaarscollectief, studentengroep, een queer-archief of als inclusieve stedenbouwkundigen. Ze organiseerden workshops op bekende locaties, waar ze mensen uitnodigden om de stad op hun eigen unieke manier in kaart te brengen. Elke deelnemer deed dit als een subjectief individu met persoonlijke gevoelens en ervaringen, in plaats van als vertegenwoordiger van een grotere groep of voorbeeldcategorie.
Arcam
Deze Subjectieve Atlas van Amsterdam is gebaseerd op de overtuiging dat ontwerpers, bouwers, ontwikkelaars en beleidsmakers een verantwoordelijkheid hebben om sociale ongelijkheid aan te pakken. Dit is niet iets dat vanzelf gaat. Deze atlas biedt ontwerpers en beleidsmakers een staalkaart van aanknopingspunten om van de stad een betere plek voor iedereen te maken en biedt een methode om in de toekomst naar genuanceerde realiteiten te zoeken. De gelaagde verzameling ervaringen vormt een pleidooi voor de aanwezigheid van meer stemmen; voor polyfonie in het ruimtelijke proces.
Ook bezoekers van Arcam werden uitgenodigd om hun eigen subjectieve kaart of vlag te tekenen en deze op te hangen tussen andere tentoongestelde visuele bijdragen. Deze Amsterdammers hebben hun observaties en ervaringen vertaald in kaarten, tekeningen, foto’s en grafieken.
