Vorig jaar kregen fotografen Maurice Scheltens en Liesbeth Abbenes de opdracht van het designblad MacGuffin om vloerkleden te fotograferen. Hun idee was om het verhaal achter een vlek op een kleed vast te leggen. Dat vonden het duo te vastomlijnd. Dus zijn ze de tapijten juist gaan schoonmaken. De uiteindelijke serie is van zeepschuim dat als een nieuwe decoratie over het tapijt ligt. Het oogt nu als een commentaar op het eigen werk, dat vaak wordt gezien als gepolijst en clean.
Deze fotoserie is het uitgangspunt van de nieuwe solo-exposite Literally in de The Ravenstijn Gallery in Amsterdam. Daarvoor keren Scheltens & Abbenes terug naar de driedimensionaliteit van de tapijten. De originele foto’s, waarvan het formaat was beperkt door de afmetingen van het tijdschrift, zijn nu opgeblazen tot een aanzienlijke omvang en ingepakt in wat dozen van plexiglas. Hierdoor leunen de zware prints tegen de rug aan en krullen aan de onderkant lichtjes op.
Courtesy Ravenstijn Galerie
Basic scenografie
De fotografische stillevens van Scheltens & Abbenes zijn opgebouwd uit de objecten, interieurs en installaties. Ze gebruiken deze objecten letterlijk. Vandaar de expotitel Literally. Zo zijn zij ook zeer terughoudend met de retouch. De composities die het duo met deze letterlijke objecten maakt zijn kleurrijk en vol sierlijke vormen en verrassende details. Vaak licht-bevreemdend ook. De scenografie is vaak vrij rudimentair. Soms is het niet meer dan een paar planken op bakstenen waarmee ze werken in hun studio aan huis in Amsterdam-Noord. Ook de belichting is vaak vrij basic. De magie moet komen van het kijken en zoeken naar de juist afstand, kleurcombinatie. De essentie van hun fotografie:
Al zijn er uitzonderingen Voor Paco Rabanne hebben ze bijvoorbeeld wel grote installaties gebouwd en dat werkte prima. Maar een opdracht waarin zij objecten van een ander moeten documenteren, zouden zij nooit aannemen. Uiteindelijk moet er iets worden toegevoegd aan wat er al is, zodat het resultaat helemaal van hen is. Een wereld kunnen creëren die in het echt niet hoeft te bestaan.
Courtesy Ravenstijn Galerie
Pharrell Williams
Scheltens & Abbenes, wonend en werkend in Amsterdam-Noord, behoren lang en breed tot de wereldtop als fotografen van zowel commerciële opdrachten als vrij werk. In hun oeuvre is niet meteen duidelijk of het nu een autonoom object is of toch een toegepast werk. Het heeft een openheid. Zij wisselen een editorial voor de New York Times ogenschijnlijk moeiteloos af met een commercial voor Human Race, het cosmeticamerk van popicoon Pharell Williams. Het is ook vaak een kort tijdsbestek waarin een opdracht tot stand moet komen. Opdrachten moeten soms binnen paar weken af zijn. Voor de daadwerkelijke fotografie is er dan hooguit een week. Waarbij uiteindelijk wordt toegewerkt naar dat ene moment van afdrukken.
“Functional art” zo zou je het werk van Scheltens & Abbenes ook kunnen noemen. Details doen er toe in het leven én werk van deze meesters in vorm-kleur-maatvoering, de heilige drie-eenheid van de kunsten. Zowel in kleding als in woordkeuze zijn beide uiterst verzorgd. Het kan geen toeval zijn dat ze als geliefden samen werken. De onderlinge chemie wordt zichtbaar door hun verschillende achtergrond. Na hun ontmoeting in 2000 werkten ze twee jaar later al samen.
Scheltens studeerde fotografie aan de KABK in Den Haag. Zijn loopbaan begon met zorgvuldig gecomponeerd reclamefoto’s. Liesbeth borduurde wandkleden. Ze werkten allebei tot op de millimeter. Samenwerken was de logische stap. Het duo maakt bijna aaibare stillevens met een levendig kleurpalet. De objecten kunnen korrelig en grof zijn, of juist glanzend en glad. Hard én zacht, met een zweem van herkenning maar ook abstract, doordat heel scherp is ingezoomd of juist een weids perspectief is gekozen waarin verhoudingen zoekraken en onderscheidende details vervagen. Hoe groot de gefotografeerde objecten zijn, blijft gissen, net als de afstand tot de lens.
Bloemveiling
De kijker ziet telkens iets nieuws kunt in de foto’s en wordt daarbij geconfronteerd met de eigen waarneming: zie ik wel wat ik zie? Zo wordt de wereld opnieuw georganiseerd tot een kalm en aangenaam beeld. Tegelijkertijd willen ze daarmee de wereld tonen zoals die je die nog niet eerder zag. Als een spel van herkenning én vervreemding.
Een laag over de werkelijkheid aanbrengen, dat is de essentie van fotografie voor Scheltens & Abbenes. Neem hun fotoserie van de kleurige bloemdecoraties op vrachtwagens op de bloemveiling in Aalsmeer. Soms zijn dat zijn fotoprints van bloemen, soms een airbrush schildering of gewoon een sticker. En dan zie je ook nog het reliëf van het vrachtwagenzeil. Wat de schildering is, wat het zeil en wat wij toevoegen met onze lens, is nauwelijks nog te onderscheiden. Er is iets nieuws ontstaan.
