Het duurde bijna negentig jaar maar aanstaande woensdag gaat het meest toegankelijke meubel van ontwerper, architect en kunstenaar Gerrit Rietveld (1888-1974) eindelijk  in massaproductie. De Kratstoel die hij in 1934 timmert van vurenhouten transportkratten in zijn eigen werkplaats gaat 295 euro kosten en is mogelijk dankzij een samenwerking van het Nederlandse merk Rietveld Originals en het succeslabel Hay, dat de stoel wereldwijd gaat verkopen.

Als Rietveld de stoel in 1934 ontwerpt is het ook crisis. Waarom goed hout weggooien, redeneert hij. Bovendien werden zijn stoelen verpakt in deze kratten, die daarom sterker moesten zijn. Rietveld ontwerpt uiteindelijk een kratcollectie met hoge en lage stoelen, tafels, bankjes en zelfs een boekenkast. Allemaal volgens dezelfde maatvoering op basis van het brede krathout. Het meeste succes heeft de lage Kratstoel – met verrassend goed comfort trouwens – die door firma Metz & Co als flatpack wordt geleverd, lang voordat Ikea hiermee furore maakt.

Transparant en eerlijk

In de jaren tachtig koopt het exclusieve Italiaanse meubelmerk Cassina de rechten op diverse Rietveldmeubels; een dure Kratstoel van beukenhout wordt als gelikt designicoon verkocht. Zonder succes. Waarna de stoel in de jaren nul in kleine oplage wordt gemaakt door Rietveld by Rietveld, een bedrijfje van een neef en achterneef. Deze beukenhouten versie kost over de duizend euro – niet geheel in de geest van hun voorvader. Het betaalbaardere kinderkratstoeltje was evenmin een lang leven beschoren. Maar nu is er dan eindelijk de originele editie, een hoge eetstoel en twee bijzettafeltjes, uiteraard van vurenhout. De set is daarmee ook geschikt als buitenmeubel. Niet origineel maar wel comfortabel is het passende kussenset van 125 euro.

Rietveld Originals-directeur Titus Darley: “De kratmeubels zijn zeer slim ontworpen en hebben prachtige verhoudingen. De constructie is zichtbaar, transparant en eerlijk, waarbij niets van het gebruikte materiaal wordt verspild. Rietveld ’s bewuste gebruik van materiële vormen en zijn streven om meubels voor de massa te ontwerpen, is ook voor de huidige generatie nog steeds relevant. Met vurenhout in twee uniforme breedtes kunnen we een hele meubelserie maken. Het doel is om uiteindelijk de hele kratcollectie uit te brengen.”

Doe-het-zelf instructieboekje

Rietveld, die was opgeleid als ambachtelijk meubelmaker, streefde ernaar dat zijn meubels voor een breed publiek bereikbaar zijn, een ambitie die wat ondersneeuwde door zijn artistieke aspiraties. “Het is moeilijk om een ontwerp te bedenken dat dichter bij onze kernwaarden op het gebied van design ligt”, zegt Rolf Hay, medeoprichter van HAY. “Het was echt Rietveld ‘s missie om een super coole, betaalbare, open-source meubellijn voor iedereen te creëren – met een ongelooflijk democratische benadering van design.” Eerder verzorgde HAY ook al een herlancering van de Revolt stoel van Friso Kramer.

Van de Kratstoel maakte Rietveld ook een instructieboekje, zodat de klant de stoel ook zelf kan bouwen. Tegenwoordig  circuleren instructievideo’s op Youtube. Wie 295 euro te veel vindt voor een stoel van krathout kan er zelf eentje maken. Ook geheel in de geest van Rietveld.