De Amsterdamse ontwerper Robert Bronwasser presenteert vier innovatieve concepten voor wonen, mobiliteit, voedsel en elektronica op de Milan Design Week. “Ik wil de gebruiker niet dwingen maar juist mogelijkheden bieden.” De basis van de presentatie Timeless is More is zijn visie op duurzaam ontwerpen: Rethink, Redefine en Redesign. “De belangrijkste stap naar duurzaamheid is producten met een lange levensduur.”

Aan een industrieel kanaal in het havengebied van Amsterdam ligt de studio van Bronwasser p(1968). Het is een eigentijds pakhuis vol doordacht design, een bloemlezing uit de 30 jarige loopbaan van de industrieel ontwerper. Er staan meubels, klokken, een complete badkamer maar ook een elektrische step en een koffieapparaat. Toch presenteert hij bij Masterly tijdens de Milan Design Week 2024 geen kant-en-klare producten maar vier duurzame visies op onze veranderende manieren van leven.

De presentatie op Milan Design Week heet Timeless is More. Waar staat dat voor? “Duurzaamheid, globalisering en grondstofschaarste zijn maatschappelijke thema’s waarmee ik als ontwerper aan de slag moet. Hoe kan ik mijn verantwoordelijkheid nemen? Recycling is natuurlijk belangrijk, maar eigenlijk ga je er dan vanuit dat je iets ontwerpt om weg te doen. Terwijl ik ernaar streef dat producten juist zo lang mogelijk meegaan. Dat je niet denkt ‘gooi maar weg’ als ze kapot gaan, maar dat je ze dan wilt repareren of onderdelen vervangt. Vandaar de titel Timeless is More voor mijn presentatie. Immers, niets is duurzamer dan tijdloze producten met een lange levensduur. Daarvoor moet een product iets extra’s hebben, dat er voor zorgt dat je er een band mee opbouwt. Daarom focus ik op vier thema’s die diep ingrijpen op ons alledaagse bestaan: mobiliteit, digitalisering, voedsel en wonen.”

Modulaire keuken

Laten we deze thema’s een voor een uitdiepen. Met de stoel Recover onderzoek je welke rol duurzaamheid kan spelen in meubelontwerp. Waarom heb je uiteindelijk gekozen om een stoel te ontwerpen?

“De stoel is de ultieme proeve van bekwaamheid voor ontwerpers. De opdracht aan mijzelf was: ontwerp een efficiënte en maakbare stoel, die duurzaam is én kan worden aangepast aan persoonlijke smaak. De oplossing is een eenvoudige constructie van gerecyled plastic, die als flatpack wordt verpakt en makkelijk is te monteren. Daarover kun je vervolgens verschillende hoezen schuiven van leer en denim, of wol in verschillende kleuren. Het is een stoel die je eindeloos opnieuw kunt aankleden, vandaar de naam Recover. Dus in plaats van heel veel verschillende modellen juist één model, dat door de hoezen persoonlijk wordt.”

Het thema voedsel heb je uitgediept met Remix, een modulaire keuken. Wat is er mis met de bestaande keukens?

“De keuken is een van de duurste onderdelen van de woning. Maar als je verhuist, zie je van die investering niets terug. Daarbij is de manier waarop we koken veranderd. Soms bereiden we een zes-gangenmenu uit een kookboek, dan weer maken we een snel en simpel éénpansgerecht. Koken is bovendien een sociale activiteit geworden. Maar de traditionele keuken is een vaste plek in huis. Ook de indeling, de plek van de kookplaten of de lengte van het aanrecht ligt allemaal voor jaren vast. Dus heb ik een modulaire keuken ontworpen die je zelf kunt samenstellen en eenvoudig op elke gewenste plek in huis kunt plaatsen maar ook makkelijk kan verplaatsen. Verandert je woonsituatie, dan kun je deze keuken eenvoudig uitbreiden of verkleinen. En bij een verhuizing neem die gewoon mee.”

Robuuste e-bike

Rebike is een prototytpe van een e-bike. Welke belangrijke vraagstukken in mobiliteit onderzoek je hiermee?

“Personenauto’s worden steeds groter, lomper en zwaarder. Tegelijkertijd worden steden steeds minder toegankelijk voor deze gedrochten. De focus verschuift daarom naar nieuwe praktische transportmiddelen als elektrische fietsen, scooters en stepjes. Maar de bestaande e-bikes zijn meestal complexe uitvoeringen van de ouderwetse fiets. Daarom heb ik een e-bike ontwikkeld waarbij het frame de behuizing is voor de batterij, de bekabeling en elektronica. Mijn Rebike oogt niet technocratisch maar robuust. Hij gaat minder snel kapot en is makkelijk te repareren. Het stuur, het zadel, de trappers, wielen en andere mechanische onderdelen zijn vervangbaar volgens een plug-and-ride principe. Bovendien heb ik de fiets voorzien van mogelijkheden om makkelijk allerlei soorten bagage mee te nemen.”

Met het prototype Replay reageer je op de toenemende digitalisering van de huiselijke omgeving. Wat ontbreekt er aan de bestaande apparaten om ons heen?

“Digitale apparaten hebben bijna altijd een hightech uitstraling, met een ingewikkelde interface en een hard glimmend oppervlak. Ik had als tiener een oranje draagbare televisie, een vrolijk apparaat dat ook nog eens heel gebruiksvriendelijk was. Waarom zien televisies er nu allemaal hetzelfde en zo onpersoonlijk uit? Terwijl de manier waarop we films en series kijken feitelijk ouderwets is. Daarom heb ik een speels apparaat ontworpen dat bij aansluit deze behoefte en nieuwe mogelijkheden: een apparaat als huiselijke vriend waarmee je overal en altijd naar je favoriete programma’s kan kijken of muziek kan luisteren. Door de nadruk te leggen op het gebruik en niet op de technologie, is een dergelijk product veel minder snel verouderd.”

Look Think Create

In hoeverre weerspiegelen deze vier prototypes jouw ontwerpvisie?

“Te vaak is ontwerpen voortborduren op een bestaand product. Ik doe liever een stap terug om te kijken wat er anders kan of moet. Hoe kan ik een product plezieriger, eenvoudiger of duurzamer maken? Daarom beginnen de vier prototypes met Re. Ze bieden een radicaal andere visie op wat er al is. Ontwerpen is omdenken. Daarom heb ik aan de principes van de circulaire economie – Refuse, Reduce, Re-use, Repair, Recycle en Recover – er drie toegevoegd die meer gaan over het ontwerpen zelf. Dat zijn Rethink, Redefine en Redesign. Oftewel, een goed ontwerp begint bij nadenken over de behoefte bij de consument. Daarop volgt een nieuwe definitie van waaraan dat product moet voldoen. Dan pas volgt het uiteindelijk design.” Lachend: “De laatste fase is dan eigenlijk React, waarbij ik hopelijk tijdens de Milan Design Week reacties krijg en met bezoekers hierover in discussie kan gaan.”

Neem ons mee in jouw ontwerpproces – van eerste schets tot eindproduct.

“Ik hanteer een drie-stappenplan: Look Think Create. Elk ontwerp begint met Look: een analyse van de huidige situatie en dan niet alleen kijken naar wat er al is maar vooral wat er ontbreekt. Zo ontdek je waar de kansen en mogelijkheden liggen om iets toe te voegen. Daarop volgt Think: nadenken over het soort product waaraan behoefte is en hoe dat aansluit bij ontwikkelingen in de markt. Pas daarna volgt Create: het daadwerkelijk ontwerpen, waarbij het product wordt uitgewerkt en gedetailleerd. Ik ontwerp daarbij niet voor mijzelf maar voor de duizenden of liever nog miljoenen mensen die mijn producten met plezier gebruiken. Ik wil dat mensen blij worden van mijn ontwerpen omdat er goed is over nagedacht.”

Je omschrijft jouw ontwerpfilosofie als SMILE. Is dat omdat je mensen blij wilt maken?

“SMILE is een afkorting van vijf kernwaarden waaraan al mijn ontwerpen moeten voldoen. De S betekent dat een product smart en simple moet zijn en een solution moet bieden. De M staat voor modest. Producten moeten zich kunnen verhouden tot andere producten en moeten daarom enigszins ingetogen zijn, ook zodat mensen ze kunnen toe-eigenen. Tegelijkertijd moeten mijn producten iconic zijn, herkenbaar met een eigen karakter, en daarmee inspiring – de I. De L is logical, ontwerpen moeten een zekere vanzelfsprekendheid hebben.Geen groter compliment dan als mensen zeggen: heb je hier nou zo lang over na moeten denken?  De E ten slotte staat voor enjoyable. Oftewel: mijn producten moeten uitnodigen om te worden gebruikt. De ontwerpen van Timeless is More zijn feitelijk een duurzame invulling van mijn SMILE filosofie.”

Timeless is More van Robert Bronwasser is van 15 t/m 21 april te zien bij masterly tijdens de Milan Design Week.