Het Amsterdamse ontwerpbureau i29 heeft het nieuwe interieur ontworpen van cultureel platform Felix Meritis. Bijna drie jaar werkte het bureau aan de herinrichting van dit 232 jaar oude Rijksmonument aan de Amsterdamse Keizersgracht. Als verbindend element is gekozen voor kleur. Of eigenlijk: een caleidoscoop waarin zalen zijn uitgevoerd in kanariegeel (de foyer op de achtste verdieping), donkerblauw (De Teekenzaal)  of ingetogen beige en oker (de grote Concertzaal). “ Felix Meritis is het oudste, nog bestaande cultureel centrum van Europa. Zo’n rijke rijke historie, daar kun je niet omheen als ontwerper”, stellen Jaspar Jansen en Jeroen Dellensen van het Amsterdamse bureau i29 .

Kamermuziek en houseparties

Het huidige Felix Meritis heeft de ambitie een eigentijdse cultuurhuis te zijn. Technologie is een belangrijke pijler in de programmering, naast kunst en wetenschap. “Elk van de zeven zalen heeft een eigen identiteit gekregen, want Felix Meritis draait verschillende programma’s. Er zijn lezingen, exposities en concerten maar ook tv-opnames, commerciële verhuur of zelfs meditatiesessies. Tegelijkertijd moeten alle zalen samen één herkenbare uitstraling hebben die past bij deze ondernemende ambitie”, zegt Dellensen. “Per zaal verschilde bovendien wat wel en vooral wat niet veranderd mocht worden.” De grote concertzaal, die nog model heeft gestaan voor de bovenzaal van het Concertgebouw, onderging een complexe renovatie met geavanceerde akoestische wanden die als vlinders openklappen voor geluidsabsorptie; zowel kamermuziek als een houseparty is nu mogelijk. 

“Felix Meritis is het oudste, nog bestaande cultureel centrum van Europa. Zo’n rijke rijke historie, daar kun je niet omheen als ontwerper.” 

• 

• 

Aan de befaamde Zuilenzaal met grote houten pilaren, de originele houten muurkasten en de hoge ramen met uitzicht op de grachtengordel werd ogenschijnlijk nauwelijks iets veranderd, maar is qua techniek en installaties aangepast aan de moderne tijd. “We hebben de zaal voorbereid op de toekomst, maar heel bewust de kwaliteit van de huidige afgebladderde staat behouden” Wel hangt aan het plafond een opzichtige ovalen schijf waarin spotjes en een brede ledstrip zijn verwerkt; erboven zweven ronde metalen strips, als de ringen van Saturnus. “In dit lichtobject zitten aansluitingen voor camera’s en gekleurde lampen. Het is kroonluchter én technisch knooppunt ineen. Een van de grootste uitdagingen was het onzichtbaar wegwerken van bekabeling en techniek en oplossingen bieden voor akoestiek in deze eeuwenoude architectuur.” Hiervoor heeft i29 samen met MATH als bouwkundig architect en een omvangrijk ontwerpteam met diverse adviseurs jaren aan dit complexe project gewerkt. 

Trompe l’oeil van Hollandse luchten

Waar mogelijk kregen de zalen een complete make-over. In de hernieuwde Shaffyzaal loopt het witte plafond geleidelijk over in paarsblauwe muren. Het vinyl op de vloer verandert vanaf de paarse muren geleidelijk in een lichtgrijze vlek in het midden. “Dit is de feestzaal, met een knipoog naar de psychedelische jaren zestig. Af en toe moet je ook wel wat tegenwicht bieden aan de historische grandeur. Anders wordt elke nieuwe ingreep weggeblazen door dat monumentale gebouw.”

• 

• 

• 

De entree van het nieuwe Felix Meritis bevat een receptie en restaurant, die zijn uitgevoerd als hedendaagse stijlkamers uit de 18e eeuw met een twist. Het meubilair is uitgevoerd in stemmige blauwtinten en de spiegels zijn gedimd. Lichtgrijze accenten in de vorm van kussens en luiken voorkomen dat het zwaar wordt. Aan de muren werden wandbespanningen van textiel aangebracht ter verbetering van de akoestiek, maar dan uitgevoerd met moderne techniek. “De inspiratie was een trompe l’oeil van een Nederlandse lucht maar dan net anders, eigentijds en eigenwijs.” 

• 

• 

Het Grote Twintigersdillemma

Naast de diverse kroonluchters, lichtinstallaties en maatwerk barkasten heeft i29 ook speciaal voor het gebouw een zitstoel ontworpen, heel toepasselijk de Felix genoemd. “Een eigenwijze allemansvriend.” De stoel is koppelbaar, stapelbaar en zit comfortabel door de brede, gekromde rugleuning van leer. “Door de brede rugleuning vormen ze vanzelf een cirkel, wat de stoel heel geschikt maakt in de ronde zalen in Felix Meritis.” Later dit voorjaar volgt een consumenteneditie uitgebracht door meubelproducent Lensvelt. 

• 

• 

• 

“De Felix is een eigenwijze allemansvriend.”

Felix Meritis heeft een bewogen geschiedenis. Zo werd het in 1788 gebouwd in opdracht van een genootschap voor kunst, wetenschap en politiek. Na WOII bood het monumentale pand met de zuilengevel onderdak aan de Communistische Partij Nederland en in de jaren zestig aan het Shaffy Theater. Tegenwoordig is het onderdeel van Amerpodia, een samenwerkingsverband van vier Amsterdamse cultuurhuizen: de Rode Hoed, Het Compagnietheater en De Nieuwe Liefde. Felix Meritis mikt op nieuwsgierige twintiger en dertiger met programma’s als de talkshow over online beeldcultuur The Hmm en oplaadsessies als Het Grote Twintigersdillemma.

• 

• 

•